Kryeministri holandez Mark Rutte siguroi mbështetjen unanime të anëtarëve të Aleanca e Atlantikut të Veriut (North Atlantic Treaty Organization, NATO), për t’u bërë kreu i ardhshëm i aleancës ushtarake, pasi presidenti rumun Klaus Iohannis tha, se ai po tërhiqej si i vetmi kandidat tjetër ende në garë.
Rutte tani ka mbështetjen e 32 anëtarëve të NATO-s, për të pasuar Sekretarin e Përgjithshëm aktual Jens Stoltenberg, mandati i të cilit do të përfundojë në tetor. Aleatët kishin shpresuar të zgjidhnin kreun e ardhshëm të aleancës ushtarake, përpara një samiti të liderëve të NATO-s në Uashington muajin e ardhshëm.
Ndryshimi i liderit të NATO-s vjen në një moment kritik, në vitin e 75-të të aleancës dhe ndërsa lufta e Rusisë me Ukrainën vazhdon. Drejtuesi i NATO-s do të duhet të vazhdojë të mbledhë mbështetjen e aleatëve për Ukrainën, për t’u mbrojtur kundër Rusisë, duke parandaluar gjithashtu çdo përshkallëzim midis Moskës dhe aleancës ushtarake.
Kjo punë mund të bëhet më sfiduese, nëse Donald Trump kthehet në Shtëpinë e Bardhë pas zgjedhjeve amerikane në nëntor. Rutte është parë si kandidati më i mirë për të menaxhuar ish-presidentin e SHBA-së, i cili kishte tensionuar marrëdhëniet me homologët e NATO-s në mandatin e tij të parë, pasi ai vazhdimisht u bëri presion aleatëve europianë, të rrisnin buxhetet e mbrojtjes dhe vuri në pikëpyetje vlerën e mbetur të aleancës.
Trump kishte të drejtë të ankohej për mungesën e shpenzimeve të mbrojtjes nga aleatët e tij europianë, tha Rutte në një intervistë në janar, duke shtuar se “ne duhet të kërcejmë me këdo, që është në pistën e vallëzimit”, kur u pyet për një fitore të mundshme të Trump.
Rruga e Rutte u hap kur kryeministri hungarez Viktor Orban e mbështeti, atë pasi mori një premtim me shkrim për të respektuar një marrëveshje të bërë me Stoltenberg, duke i dhënë Budapestit mundësi për t’u tërhequr nga angazhimet e aleancës ndaj Ukrainës. Sllovakia gjithashtu mbështeti Rutte në fillim të kësaj jave, në këmbim të garancive se NATO do të mbronte hapësirën ajrore sllovake.
Ndërsa Rutte kishte një mbështetje të hershme nga shumica e aleancës, lëvizja e papritur e Rumanisë në mars, për të shtyrë përpara Iohannis, e vonoi procesin, edhe pse shumë zyrtarë thanë se kandidatura e tij erdhi shumë vonë për të dëmtuar mbështetjen për Rutte.
Rutte po largohet si udhëheqësi më jetëgjatë i Holandës, tani që është rënë dakord për një qeveri të re koalicioni, me Dick Schoof, ish-kreu i shërbimit të inteligjencës holandeze, që do ta zëvendësojë atë. Udhëheqësi holandez njoftoi largimin e tij vitin e kaluar, pasi qeveria e tij u rrëzua për shkak të një mosmarrëveshjeje të brendshme, mbi politikën e migracionit.
Kryeministrja estoneze Kaja Kallas dhe ministri i jashtëm letonez Krisjanis Karins, shprehën interes për rolin e NATO-s vitin e kaluar, por Rutte doli si favoriti për shkak të mbështetjes së gjerë, nga vende si SHBA, Franca dhe Gjermania.
/ Bloomberg